ارزیابی و تهیه نقشه خطر کل بیابان‌زایی با روش اصلاح شده فائو و یونپ (مطالعه موردی: حوزه آبخیز قره‌چای)

معرفی مدلی موقت به‌منظور ارزیابی بیابان‌زایی و ترسیم نقشه حساسیت اراضی به فرایندهای کاهنده کارایی سرزمین، توسط فائو و یونپ پیشنهاد گردید. در نوشتار پیش‌رو، نتایج اجرای منطقه‌ای روش اصلاح شده فائو و یونپ در حوزه آبخیز قره‌چای ارائه می‌شود. در این روش 5 فرایند اصلی تخریب اراضی از 2 جنبه وضعیت کنونی و استعداد طبیعی مورد بررسی قرار گرفت و برای هر یک از جنبه‌های مذکور، نقشه‌‌ با درجات بیابان‌زایی کم، متوسط، شدید و بسیار شدید تفکیک گردید. سپس نقشه‌های مذکور تلفیق شده و 2 نقشه وضعیت کنونی و استعداد طبیعی بیابان‌زایی ترسیم شد. به‌منظور بدست آوردن خطر کل بیابان‌زایی نقشه‌های فشار دام و جمعیت انسانی بر محیط تهیه و با 2 نقشه قبلی تلفیق شدند و درجات خطر کل محاسبه گردید. نتایج نشان داد از منظر وضعیت کنونی بیابان‌زایی، بیشترین زوال پوشش گیاهی (76%) در مرکز، جنوب و شرق، بیشترین فرسایش آبی و بادی (2/45% و 9/57%) در غرب و شرق، بیشترین شوره‌زایی (7/34%) در شرق و بیشترین افت منابع آب زیرزمینی در مرکز و شرق ملاحظه می‌شود. به‌طوری‌که بیشترین فشار دام بر محیط‌زیست (3/58%) در مرکز وارد شده، اما فشار جمعیت بر محیط‌زیست چندان قابل توجه نیست. در نقشه خطر کل بیابان‌زایی 4/39، 9/27، 1/25 و 3/7 درصد از مساحت منطقه به‌ترتیب در طبقات بیابان‌زایی کم، متوسط، شدید و بسیار شدید قرار گرفتند. بنابراین می‌توان چنین نتیجه گرفت که عوامل طبیعی و انسانی در به‌وجود آمدن این شرایط مؤثر بوده‌اند و به‌ویژه نقش فشار دام در تخریب اراضی ملموس‌تر بود.